Mấy cái này không mới, mà lướt Facebook vẫn thấy còn nhiều anh em cứ lo lắng nhiều về xài sạc nhanh, kiểu như “sạc nhanh làm chai pin”, “sạc mạnh chi cho hư máy”, hay “sạc không dây hại pin”… Thực ra, phần lớn những điều đó đều là hiểu lầm, hoặc lan truyền bị sai lệch, nhưng vì nó cứ được nhắc đi nhắc lại nên nhiều người tin là thật. Một phần cũng vì chưa hiểu rõ cơ chế hoạt động của sạc nhanh, nên trong nhiều trường hợp, chính những hiểu lầm này lại khiến người ta lo lắng không cần thiết.

Xài sạc công suất sẽ làm hư máy – SAI

Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất là người ta nghĩ rằng sạc nhanh công suất cao sẽ làm hư nguồn thiết bị yêu cầu công suất nhỏ hơn. Thực tế, các củ sạc hiện đại đều có cơ chế đàm phán điện áp và dòng điện với thiết bị trước khi cấp nguồn. Nhờ vậy, mỗi thiết bị chỉ nhận đúng mức năng lượng mà nó cần. Một củ sạc 120W có thể sạc cho tai nghe hay đồng hồ thông minh mà không gây hại gì, vì toàn bộ quá trình đều được điều khiển bởi chip quản lý sạc của máy.

Cục sạc công suất cao hơn thì sạc được công suất tối đa cho thiết bị công suất nhỏ hơn – SAI

Ví dụ không phải cứ cắm cục sạc 120W là thiết bị nào cũng nhận đủ 120W. Mỗi thiết bị có giới hạn sạc riêng và giao thức sạc riêng, nên cục sạc chỉ cấp được đúng mức mà thiết bị hỗ trợ. Các củ sạc hiện đại có cơ chế đàm phán điện áp và dòng điện với máy trước khi cấp nguồn, để đảm bảo an toàn và tương thích. Ví dụ, điện thoại hỗ trợ sạc 40W chỉ nhận đúng 40W dù bạn cắm vào sạc 100W hay 140W.

Thậm chí nếu hai thiết bị cùng ghi công suất 120W, nhưng khác công nghệ sạc và profile điện áp / dòng điện, thì cũng không thể đạt tốc độ tối đa. Cục sạc 120W của Xiaomi không thể sạc nhanh tối đa cho điện thoại Vivo hay Oppo, vì mỗi hãng sử dụng giao thức riêng như HyperCharge, FlashCharge hay SuperVOOC.

Hoặc iPhone 17 Pro Max cũng chỉ đạt tốc độ sạc tối đa khi dùng với củ sạc hỗ trợ USB PD 3.2 SPR-AVS/DPS, còn nếu dùng sạc PD cũ hơn, chưa hỗ trợ profile sạc mới thì công suất thực tế chỉ có thể ở mức 20–25W.

Nói chung là công suất cao chỉ là điều kiện cần, còn đúng công nghệ và profile tương thích mới là điều kiện đủ để sạc nhanh thật sự.

Thiết bị luôn luôn nhận được dòng tối đa từ cục sạc — SAI

Nhiều người tưởng rằng điện thoại luôn sạc ở mức công suất tối đa được quảng cáo, nhưng thực tế không phải vậy. Khi pin còn yếu, máy sẽ nhận dòng lớn nhất để nạp nhanh, nhưng khi dung lượng tăng lên, hệ thống sẽ tự giảm công suất để kiểm soát nhiệt độ và bảo vệ cell pin. Đó là lý do vì sao giai đoạn đầu sạc rất nhanh, nhưng từ 80% trở đi lại chậm rõ rệt. Cơ chế này được thiết kế để cân bằng giữa tốc độ, an toàn và tuổi thọ pin, chứ không phải lỗi. Trước đây nhiều ngời thấy iPhone sạc chậm ở 80% thì tưởng là lỗi.

Công suất hàng trăm Watt trên điện thoại chỉ là ảo thôi – SAI

Các mức sạc 120W, 150W hay 240W đều có thật, nhưng đó là công suất cực đại mà sạc và pin đạt được trong vài phút đầu tiên khi máy kiệt pin hoặc pin ở mức rất thấp. Sau đó, công suất giảm dần để giữ ổn định nhiệt độ. Những con số ấn tượng này có được nhờ việc chia pin thành nhiều cell nhỏ, hệ thống quản lý nhiệt độ thông minh và giao thức sạc riêng có khả năng điều khiển điện áp hai chiều.

Sạc nhanh làm gì để làm pin nhanh chai – SAI
Nhiệt độ cao mới là thủ phạm chính.

Thứ làm pin xuống cấp nhanh không phải là tốc độ sạc, mà là nhiệt độ trong lúc sạc. Pin lithium-ion hoạt động tốt nhất ở khoảng 25–35 độ C, và bắt đầu giảm tuổi thọ khi vượt quá 45 độ C. Khi vừa sạc vừa chơi game, quay video, video call 5G, hay xử lý các tác vụ quá nặng liên tục, máy sẽ nóng và khiến pin cũng nóng lên.

Ngoài ra, việc sử dụng cục sạc hoặc cáp dỏm cũng có thể khiến điện áp dao động, hiệu suất sạc thấp, sinh nhiệt nhiều hơn. Vì vậy cần tránh làm máy quá nóng trong lúc sạc và sử dụng sạc, cáp đạt chuẩn, thì việc sạc nhanh hàng ngày hoàn toàn không ảnh hưởng đáng kể đến tuổi thọ pin.

Tương tự, sạc không dây cũng không làm pin nhanh chai nếu nhiệt độ được kiểm soát tốt.

Với sạc không dây thì yếu tố quan trọng nhất vẫn là nhiệt độ trong lúc sạc. Nếu máy không bị quá nóng, sạc không dây hoàn toàn an toàn cho pin. Tuy nhiên, nếu vị trí cuộn dây giữa điện thoại và đế sạc bị lệch, năng lượng truyền không đều, hiệu suất giảm và phần điện năng thất thoát sẽ biến thành nhiệt, khiến pin nóng lên nhanh hơn.

Ngoài ra, ốp lưng quá dày hoặc có kim loại cũng cản trở từ trường, gây thất thoát và sinh nhiệt nhiều hơn. Vì vậy nên sử dụng sạc không dây của thương hiệu uy tín, tránh dùng ốp quá dày, ưu tiên các ốp có hỗ trợ sạc không dây nếu muốn pin bền hơn và quá trình sạc ổn định hơn.